„Sztuka uzdrawiania w malarstwie i grafice epoki nowożytnej”

 

Szanowni Państwo,

zapraszamy do obejrzenia nowej wystawy, która została urządzona w naszym łączniku pomiędzy budynkami  Rektoratu  i CBI. 

Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego ma zaszczyt zaprezentować reprodukcje malarstwa i grafiki, przede wszystkim sztuki holenderskiej i flamandzkiej XVII wieku, której tematem jest spotkanie pacjenta z lekarzem.

Utożsamiający związek pomiędzy medycyną i sztuką wynika już z klasycznej definicji sztuki pochodzącej od Arystotelesa a rozwiniętej przez św. Tomasza z Akwinu. Według niego sztuka jest zasadą poprawnego wytwarzania dzieł zamierzonych, a racją jej bytu jest uzupełnienie braku pozostawionego przez naturę – Ars imitatur naturam et suplet defectum naturae in illis inquibus – natura deficit Sztuka naśladuje naturę i dopełnia zastane braki. Najdotkliwszym dla człowieka brakiem jest brak zdrowia. Medycyna, tak jak sztuka, naśladuje naturę, której cechą podstawową jest celowość. Sztuka lekarska rozpoznaje, czy natura dopuszcza naprawienie określonego braku. Medycyna jest więc obrazem wiedzy o świecie i naprawianiem świata. Ten humanistyczny cel jest niezbędny do tego, by wymiar naukowy nie pochłonął istoty, czyli chorego, by medycyna i opieka medyczna nie sprowadziły człowieka jedynie do przypadku choroby.

Kręta i najeżona pułapkami była droga prowadząca do rozpoznawania przez medycynę praw natury. Przed XX stuleciem, bardzo często nawet mniej poważne choroby mogły prowadzić do śmierci lub trwałego kalectwa. Nie dziwi więc fakt, że relacja między osobą chorą a osobą, która leczy była częstym tematem pojawiającym się w sztukach pięknych, czasem traktowanym z dozą humoru.

W epoce nowożytnej popularność zyskało malarstwo rodzajowe, szczególnie wśród artystów holenderskich i flamandzkich. Malarze zgłębiali wiele aspektów życia codziennego i wykorzystywali ich różnorodność w swojej twórczości. Jednym z popularnych tematów była medycyna. Powstawały dzieła ukazujące lekarzy zajętych cierpiącymi, chorymi ludźmi, piętnujące postępowanie znachorów, wyśmiewające łatwowierność niewykształconych pacjentów. Sceny te rozgrywały się w ubogich gospodach, na zatłoczonych jarmarkach czy w domach zamożnego mieszczaństwa.

Jednym z bardziej popularnych tematów było badanie pulsu oraz badanie moczu na podstawie wylądu. Powtarzającym się motywem są przedstawienia lekarzy wzywanych do zbadania dziewcząt dotkniętych miłosną chorobą. Ból zęba jest często ukazywany przez artystów w satyrycznych ujęciach, podobnie jak proste zabiegi chirurgiczne wykonywane przez medyków, w tym również usuwanie „kamienia szaleństwa” z czaszki dotkniętego obłędem pacjenta.

 

Monika Klimowska
Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

200 lecie Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego

Szanowni Państwo,

Mamy przyjemność poinformować, że już 6 grudnia o godzinie 13.00 w Centrum Dydaktycznym WUM odbędzie się jubileuszowa uroczystość 200 lecia nieprzerwanej działalności Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego.

Swoje święto Towarzystwo TLW rozpoczyna wystawą portretów lekarzy warszawskich – członków i przyjaciół TLW – działających współcześnie przedstawicieli naszej wielkiej wspólnoty akademickiej. Twórcą prezentowanych portretów jest malarz, artysta Tytus Byczkowski, a   współorganizatorem wystawy jest nasze Muzeum.

Utworzone 6 grudnia 1820 roku, z inicjatywy grupy profesorów Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, Towarzystwo Lekarskie Warszawskie przez następne 200 najtrudniejszych lat w historii Polski realizowało pomimo przeciwności i burz dziejowych swoje naczelne hasło – „Służyć Ludziom i Ojczyźnie”, przechowując i rozwijając najpiękniejsze tradycje i najlepsze wzorce postępowania lekarskiego.

 

Wystawa z okazji 70 lecia Warszawskiej Kliniki Ortopedycznej

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Szanowni Państwo,

Jest nam bardzo miło poinformować. że nasze Muzeum współorganizowało wystawę z okazji 70 lecia Warszawskiej Kliniki Ortopedycznej.
Ekspozycja mieści się przy ul. Lindleya 4 w Klinice Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu i towarzyszy uroczystemu posiedzeniu Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z historią Kliniki.

Józef Piłsudski- pierwszy doktor honoris causa Wydziału Lekarskiego

 

Szanowni Państwo,

Serdecznie zapraszamy do obejrzenia naszej nowej wystawy, mieszczącej się w budynku Rektoratu, powstałej z okazji bardzo ważnego wydarzenia
w dziejach naszej uczelni, które miało miejsce 100 lat temu.

2 maja 1921 roku po raz pierwszy w historii Uniwersytetu nadano tytuł doktora honoris causa Wydziału Lekarskiego- otrzymał go marszałek Józef Piłsudski. Tego dnia władzom uczelni zostały  nadane insygnia dziekańskie i rektorskie.

Decyzję o uhonorowaniu Józefa Piłsudskiego „w uznaniu za jego zasługi dla nauki polskiej wogóle, oraz dla medycyny polskiej i dla Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w szczegolności” podjęto na wniosek Rady Wydziału Lekarskiego w dniu 30 kwietnia 1920 roku, kiedy trwały działania wojenne a wielu profesorów pełniło służbę wojskową.

 

Serdecznie zapraszamy!

 

 

Wystawa czasowa „Od dżumy do COVID-19”

Szanowni Państwo!
Właśnie zakończyliśmy drugi i zarazem ostatni etap montażu naszej wystawy czasowej .” Od dżumy do COVID-19 – obraz chorób zakaźnych w kulturze i medycynie”. Do istniejących już plansz dodaliśmy  okazałą planszę tytułową oraz 16 plansz opisujących i ilustrujących historię oraz przebieg epidemii chorób zakaźnych w czterech słynnych miastach: Paryżu, Londynie, Nowym Jorku i Warszawie. Odwiedzając naszą wystawę, dowiecie się Państwo m.in. jak nazywał się sławny warszawski burmistrz powietrzny w czasach walki z dżumą w pierwszej połowie XVII wieku; która zaraza wraz z rewolucją lipcową decydowała o życiu społecznym we Francji w 1830 roku; jaki kataklizm poprzedził wielki pożar w Londynie w 1666 roku i jakiego koloru bano się i unikano w Nowym Jorku w XVIII wieku.
Wystawa jest dostępna dla oglądających na 1 piętrze budynku Centrum Biblioteczno – Informacyjnego WUM przy ul. Żwirki i Wigury 63.
Serdecznie zapraszamy! Autorami scenariusza i tekstów na wystawie są Adam Tyszkiewicz i Krzysztof Schoeneich.
Zdjęcia: Dział Fotomedyczny WUM

Galeria portretów rektorskich zawisła na Wydziale Nauk o Zdrowiu

Szanowni Państwo,  jest nam bardzo miło podzielić się z Państwem kolejnym przedsięwzięciem naszego muzeum. W ostatnim czasie, w budynku Wydziału Nauk o Zdrowiu przy ulicy Ciołka zawisła galeria rektorska. Na niniejszej ekspozycji  prezentowani są wszyscy rektorzy lekarze związani z akademickimi murami Warszawy, począwszy od Szkoły Głównej, przez Uniwersytet Warszawski, Akademię Medyczną a wreszcie Uniwersytet Medyczny. Mamy nadzieję, że galeria ta będzie cieszyć oko  studentów  naszej Alma Mater i przybliży jej jakże ciekawą historię.

 

 

Rektorzy lekarze w murach

Uniwersytetu Warszawskiego, Szkoły Głównej, Akademii Medycznej

i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

 

Poczet portretów rektorskich jest nieodłączną częścią wielu uniwersytetów. Sprawowanie tej zaszczytnej funkcji niesie bowiem ze sobą wielce odpowiedzialne zadania. Reprezentacja uczelni, zarządzanie nią czy dbanie o jakość kształcenia przyszłych pokoleń studentów to jedynie niektóre z nich. Każdy z rektorów dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu tworzył miejsce dla przyszłych członków środowiska medycznego i zapisał się na kartach historii. Galerie, upamiętniające te ważne postaci, są niezwykle potrzebne do budowania historycznej świadomości w społeczności akademickiej.

Czytaj dalej „Galeria portretów rektorskich zawisła na Wydziale Nauk o Zdrowiu”

Wystawa online „W świecie kościotrupów, smoków i zjaw, czyli o symbolice przedstawień chorób zakaźnych w sztukach wizualnych”

Szanowni Państwo, chcieliśmy zaprezentować naszą nową wystawę online pt. „W świecie kościotrupów, smoków i zjaw, czyli o symbolice przedstawień chorób zakaźnych w sztukach wizualnych”. Ze względu na obecną sytuację epidemiologiczną, na razie dostępna jest tylko w świecie wirtualnym, natomiast po powrocie do normalności (mamy nadzieję że jak najszybszym) zapraszamy do jej obejrzenia na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym – w Centrum Biblioteczno – Informacyjnym.

Język alegorii odrywał zawsze wielką rolę w obrazowaniu chorób zakaźnych. Szczególnie wiele tego typu przedstawień pojawiło się w sztuce średniowiecznej, ponieważ w okresie tym łączono zarazy z karą boską zsyłaną przez niebiosa na popełniających grzechy i występki ludzi. W dawnych europejskich kościołach do dnia dzisiejszego można odnaleźć polichromie oraz rzeźby, na których diabły, smoki i strzygi uosabiają epidemie. Wiele z tych sakralnych przedstawień, np. słynny motyw danse macabre, wiązało się z dżumą – najbardziej przerażającą plagą w dziejach ludzkości. W tanecznym korowodzie, prowadzonym przez wyrażającego śmierć kościotrupa, uczestniczyli obok siebie, cesarze, królowe, papieże oraz zwykli mieszczanie, chłopi a nawet bezdomni. Tematykę chorób zakaźnych podejmowali także liczni nowożytni artyści, m.in. Albrecht Dürer, Pieter Bruegel Starszy czy Hans Holbein. Czytaj dalej „Wystawa online „W świecie kościotrupów, smoków i zjaw, czyli o symbolice przedstawień chorób zakaźnych w sztukach wizualnych””

Wystawa „Śladami Asklepiosa i Paracelsusa”

Od poniedziałku (14.12.20)  naprzeciwko Sali Senatu na pierwszym piętrze Rektoratu możecie oglądać wystawę pt. „Śladami Asklepiosa i Paracelsusa”. Ekspozycja została przygotowana w oparciu o zbiory Muzeum Historii Medycyny WUM i ma w zamiarze ukazać dwa światy: medycyny i farmacji. Prezentowane na niej eksponaty zostały pogrupowane wg kilku grup tematycznych. W farmaceutycznej części wystawy pierwszy zespół stanowią pojemniki apteczne z 1 połowy XX wieku; korespondują z tym zespołem zestawy preparatów z surowcami roślinnymi używanymi do produkcji leków oraz gablota poświęcona sprzętowi laboratoryjnemu wykorzystywanemu w farmacji. Znajdują się tam także oryginalne pieczątki lekarskie oraz  recepty z okresu międzywojennego wraz z kilkoma przykładami leków – np. Neosalwarsan będący skutecznym środkiem na kiłę (przed upowszechnieniem się penicyliny). W sekcji medycznej można znaleźć narzędzia, tudzież przedmioty związane z okulistyką, chirurgią, laryngologią i kardiologią np. oryginalne okulary z czasów II wojny światowej oraz ciśnieniomierz (sfigmomanometr) do badania ciśnienia krwi z ok. 1900 roku. Wystawę uzupełniają kopie obrazów o tematyce medyczno –farmaceutycznej oraz dwa tonda z portretami Asklepiosa i Paracelsusa, będące  fragmentami szafy aptecznej z początków XX wieku.

Autorami wystawy są Krzysztof Schoeneich i Zuzanna Kamińska

Zdjęcia wykonał: Krzysztof Gardulski, Dział Fotomedyczny WUM

 

Wystawa na stulecie powołania Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego i otwarcia Warszawskiej Kliniki Dermatologicznej

Rok akademicki 2020/2021 to szczególny czas dla polskiej dermatologii. 100 lat temu powołano bowiem Polskie Towarzystwo Dermatologiczne (PTD) oraz otwarto w Warszawie przy ul. Koszykowej Klinikę Dermatologiczną. W nawiązaniu do tego okrągłego jubileuszu przygotowaliśmy wystawę prezentującą dzieje tych dwóch niezwykle ważnych dla polskiej medycyny instytucji. Prezentujemy na niej, obok siebie, sylwetki dwóch wybitnych warszawskich dermatologów: wybitnego teoretyka Franciszka Krzyształowicza – pierwszego kierownika Kliniki oraz Roberta Bernhardta – pierwszego prezesa PTD, ordynatora w Szpitalu św. Łazarza a przede wszystkim znakomitego klinicysty. W okresie międzywojennym często ze sobą rywalizowali, prowadzili spory naukowe, dzięki czemu nie tylko rozwijała się nad Wisłą tytułowa dziedzina medycyny, ale pojawić się też kolejni wybitni badacze, m.in. Stefania Jabłońska kontynuująca dzieło swoich poprzedników. Czytaj dalej „Wystawa na stulecie powołania Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego i otwarcia Warszawskiej Kliniki Dermatologicznej”

Wyróżnienie dla Muzeum Historii Medycyny w XIV edycji konkursu Wierzba 2020

Fot. ze zb. Muzeum Historii Medycyny WUM.

Szanowni Państwo,

pragniemy poinformować, że nasze muzeum uniwersyteckie zostało wyróżnione w XIV edycji konkursu „Mazowieckie Zdarzenia Muzealne – Wierzba” w kategorii „Najciekawsza wystawa- zorganizowana przez większe muzea”  za przygotowanie w 2019 r. wystawy pt. „Femina et Medicina. Portret Hygiei w tradycji akademickiej Warszawy”. Znaleźliśmy się w doborowym towarzystwie innych wyróżnionych stołecznych placówek muzealnych, m.in. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin oraz Muzeum Narodowego w Warszawie. Uroczystość wręczenia wyróżnień laureatom odbędzie się 14 września w Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu. Jest nam niezmiernie miło, że nasz projekt został doceniony, co dodatkowo motywuje nas do dalszej pracy.

Link do publikacji powystawowej: Femina et Medicina. Portret Hygiei w tradycji akademickiej Warszawy