Cenny dokument z 1831 roku z okresu epidemii cholery ze zbiorów naszego Muzeum

 

W kontekście naszej najnowszej wystawy „Od dżumy do COVID-19 – obraz chorób zakaźnych w kulturze i medycynie” (prezentowanej na 1 piętrze budynku CBI na Żwirki i Wigury 63) chcieliśmy Wam zaprezentować ciekawy dokument pochodzący ze zbiorów naszego Muzeum. Jest to rozporządzenie  wydane przez Arcybiskupiego Konsystorza Generalnego rozsyłanego do duchowieństwa w Wielkim Księstwie Poznańskim. Dokument w j. polskim wzywał do odprawiania nabożeństw mających na celu wybłaganie u Boga ustąpienia tej groźnej choroby. Pierwsze przypadki cholery –  groźnej choroby zakaźnej wywoływanej przez bakterię przecinkowca – pojawiły się na ziemiach polskich wraz z wojskami rosyjskimi tłumiącymi Powstanie Listopadowe w latach 1830-1831 i z tego tez okresu (dokładnie z lipca 1831 roku) pochodzi nasz dokument. Ciekawostką z nim związaną jest fakt że widoczne na nim są liczne nakłucia – służyły one do odkażanie korespondencji – a robiono to nakłuwając list szydłem i okadzając go przez te dziurki dymem z palonej siarki. Takie odkażone listy stemplowano specjalnym stemplem sanitarnym pozwalającym na przesłanie listu dalej. Na terenie ówczesnego Wielkiego Księstwa Poznańskiego (będącego pod zaborem pruskim) zmarło na cholerę kilka tysięcy ludzi, z tego w samym Poznaniu 521, na obszarze liczącego wtedy 3 900 000 mieszkańców Królestwa Polskiego (zabór rosyjski) – według oficjalnych danych – zmarło 13 105 osób, natomiast na terenie zaboru austriackiego w Galicji, zmarło aż 100,000 osób. Warto wspomnieć że pamiątką po epidemii cholery z lat 1872-3 w Warszawie jest zbiorowa mogiła ofiar zarazy (wpisana do rejestru zabytków), znajdująca się na terenie warszawskiej Pragi, niedaleko nieistniejącego już cmentarza cholerycznego. Ma ona formę nagrobku w formie krzyża na cokole, otoczonego ceglanym murkiem i została odrestaurowana w 2010 roku.