Muzeum Historii Medycyny WUM zaprasza 13 stycznia o godz. 13.00 na otwarcie wystawy pt. „1920-2020. 100 lat nauczania interny. Mściwój Semerau-Siemianowski – ojciec współczesnej kardiologii”, ul. Trojdena 2a, Centrum Dydaktyczne WUM, I piętro.
Wystawa jest objęta honorowym patronatem JM Rektora prof. dra hab. Mirosława Wielgosia.
Ponad 100 lat temu, na początku roku akademickiego 1918/1919 w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego, zorganizowanej w Szpitalu św. Ducha przy ul. Elektoralnej, dr Mściwój Semerau-Siemanowski podejmuje prace jako adiunkt u prof. Kazimierza Rzętkowskiego (1870-1924). W klinice tej Mściwój Semerau-Siemianowski rozwija metody czynnościowych badań serca i układu krążenia, włącza − wynalezione stosunkowo niedawno, bo kilkanaście lat temu − badanie elektrokardiograficzne (EKG) do rutynowych badań pacjentów. Od roku 1920 prowadzi pierwsze w historii uczelni wykłady na temat fizykalnych badań pacjentów internistycznych, nie będąc jeszcze docentem. Można więc uznać symbolicznie, że obchodzimy właśnie 100-lecie nowożytnego nauczania interny i badania układu krążenia w naszej Alma Mater.
Trzydzieści lat później przyjdzie czas na wyodrębnienie się kardiologii z interny. Ale najpierw, jeszcze w latach 20. i 30. ubiegłego wieku, w tym po śmierci swojego przełożonego, dr Mściwój Semerau-Siemianowski bardzo intensywnie tworzy podwaliny kardiologii.
W 1922 roku publikuje rozprawę O czynności samoistnie bijących komór sercowych u człowieka: studium farmakologiczne i patologiczno-fizjologiczne, która stała się podstawą habilitacji. Tuż po niej młody docent prowadzi własne wykłady poświęcone diagnostyce i terapii chorób układu krążenia. Od roku akademickiego 1924/25 organizuje i podejmuje kierownictwo Oddziału Chorób Wewnętrznych w nowym Szpitalu św. Łazarza na ul. Książęcej – pierwszego w Polsce oddziału specjalizującego się w chorobach układu krążenia, z osobną pracownią analityczną, radiologiczną, elektrokardiograficzną, hematologiczną oraz spoczynkowej przemiany materii. W ośrodku powstaje też pokój do badań eksperymentalnych na zwierzętach. Pracownie wyposaża częściowo własnym kosztem.
W 1935 roku wycofuje się z prowadzenia części wykładów dydaktycznych z interny, poświęcając się już tylko zagadnieniom kardiologicznym – w latach 1936-38 prowadzi pierwsze w Polsce, dwutygodniowe szkolenia podyplomowe dla lekarzy z kardiologii. Powołanie samodzielnych struktur polskiej kardiologii przerywa jednak II wojna światowa. Do idei tej wraca prof. Mściwój Semerau-Siemianowski zaraz po wojnie, po powrocie do Warszawy w 1949 roku.
W 2020 roku minie dokładnie 70 lat od czasu, gdy 15 stycznia 1950 roku w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego – czołowym warszawskim ośrodku internistycznym − powołano Sekcję Kardiologiczną Towarzystwa Internistów Polskich (TIP) pod kierownictwem prof. Mściwoja Semerau-Siemanowskiego. W skład Sekcji, poza przewodniczącym, weszli trzej uczniowie i współpracownicy Mistrza: Jerzy Jakubowski (wiceprezes), Dymitr Aleksandrow (sekretarz) i Edward Żera (skarbnik). 70 lat temu rozpoczął się więc de facto formalny proces wychodzenia kardiologii z interny, a nowo powstała Sekcja TIP już cztery lata później stała się Polskim Towarzystwem Kardiologicznym (PTK), co przypieczętowano 28 lutego 1954 roku. O tym wszystkim w 100. i 70. rocznicę wydarzeń przypominamy w murach Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na niniejszej wystawie.
prof. dr hab. Krzysztof J. Filipiak